Stress en angst zijn enkele van de grootste gevaren voor onze geestelijke gezondheid. Maar net als veel van onze onaangename emoties, hebben ze belangrijke functionele oorzaken; zonder hen missen we de motivatie om voor gevaar te vluchten of schadelijk gedrag te vermijden.

De amygdala is een hersenstructuur die betrokken is bij emotionele ervaringen, zoals angst en schrik reacties. Stressvolle ervaringen kunnen de gevoeligheid aanpassen. Voor soldaten die in militaire dienst gaan, correleren bijvoorbeeld stresssymptomen met hun amygdala-reactiviteit. Na hun militaire dienst reageert hun amygdala sterker op dramatische beelden dan voordat de dienst begon.Er zijn aanwijzingen dat de prefrontale cortex van onze hersenen, een gebied dat vaak gekoppeld is aan gedragscontrole en besluitvorming, het niveau van activiteit in onze amygdala reguleert wanneer we worden geconfronteerd met onplezierige stressoren. Patiënten met laesies in specifieke delen van hun prefrontale cortex vertonen sterkere amygdala-reacties bij het bekijken van verontrustende beelden. In zekere zin hebben hun amygdala geen controle meer. Andere afwijkingen in deze controlekoppeling tussen de prefrontale cortex en amygdala zijn kenmerkend voor patiënten die aan een depressie lijden.

Dit werpt een interessante vraag op:

Kunnen we mensen helpen omgaan met stress door hen te trainen om de activiteit in hun amygdala te controleren wanneer ze zich angstig voelen?

Eén neurowetenschappentechniek die bekend staat als neurofeedback kan een antwoord bieden. De algemene doelstelling achter de techniek is mensen te leren signalen te herkennen die weerspiegelen wat hun hersenen aan het doen zijn en dienovereenkomstig te reageren. Stel je een computer voor die je een bal toont die naar links of rechts beweegt, afhankelijk van hoe actief je linker of rechter motorische cortex is. Of een computer die je beloont met geld elke keer als het onbewuste hersenactiviteit detecteert die is verbonden met je fobie van slangen. Als de computer erin slaagt om een ​​positieve in plaats van een negatieve associatie met een bepaalde stressor in je hersenen op te bouwen, kan dit uiteindelijk je reacties van paniek verminderen wanneer je die stressor in de echte wereld tegenkomt. Deze aanpak heeft al veelbelovende resultaten opgeleverd bij het genezen van fobieën.

Veel bestaande behandelingen voor deze problemen vereisen dat mensen specifieke angsten opnieuw beleven, wat uiteraard een pijnlijk en moeilijk proces kan zijn. Een studie die begin 2019 werd gepubliceerd, testte of neurofeedback de beheersing van amygdala in de hersenen van soldaten zou kunnen verbeteren. De onderzoekers rekruteerden in totaal 180 soldaten die in de eerste paar weken van een stressvol trainingsprogramma voor gevechten waren om hen klaar te maken voor inzet. Ze hebben de helft van die groep – 90 soldaten – toegewezen aan een training voor amygdala neurofeedback.

Deze neurofeedback was bedoeld om hun hersenen te trainen om de amygdala-activiteit beter te reguleren. Om dit te bereiken, keken de soldaten naar een animatie van een wachtkamer van een ziekenhuis met een paar opgewonden karakters die schreeuwden naar een receptioniste. De soldaten kregen te horen dat ze “de mentale strategie moesten vinden” waardoor deze personages zouden kalmeren. De instructies waren opzettelijk vaag, en soldaten wisten weinig over wat er in hun hoofd omging. Maar als ze met succes het activiteitenniveau in hun amygdala onderdrukten, kalmeerden de personages op het scherm.

Met andere woorden, in de loop van het neurofeedback-trainingsprogramma keken deze 90 soldaten naar de video, speelden ze met hun hoofd totdat de personages tot rust kwamen en probeerden ze dan de mentale strategieën te herhalen die dat doel bereikten. Een hersenmonitor achter de schermen zocht naar een elektrische vingerafdruk in verband met de amygdala en kalmeerde de tekens telkens wanneer het dalende activiteit in die vingerafdruk constateerde.

Om zeker te weten dat hun neurofeedback specifiek werkte voor de amygdala, hebben de onderzoekers de resterende 90 soldaten in hun steekproef toegewezen aan een controlegroep. Deze groep trainde met neurofeedback met behulp van een irrelevant hersensignaal buiten de amygdala of nam deel aan geen enkele neurofeedback. Soldaten voltooiden in totaal zes neurofeedback-sessies gedurende vier weken op hun militaire trainingsbasis. De belangrijkste vraag was of de amygdala-groep betere emotie-regulatievaardigheden zou ontwikkelen dan de controlegroep nadat de training was voltooid.

Tijdens de neurofeedback zelf, vonden de onderzoekers precies wat ze verwachtten. Volgens de gegevens over de hersenactiviteit verminderden de soldaten in de amygdala-neurofeedbackgroep hun amygdala-activiteit meer dan de soldaten in de controlegroep, ten minste na hun vierde trainingssessie.

Toen de onderzoekers de ziekenhuisanimatie verwijderden en de amygdala neurofeedback-soldaten eenvoudig vroegen om de mentale strategie die ze hadden opgepikt opnieuw te creëren, konden de soldaten hun amygdala met succes onderdrukken op het moment dat ze naar een leeg scherm keken. In feite zouden ze dezelfde prestatie kunnen bereiken terwijl ze tegelijkertijd focussen op een afzonderlijke geheugentaak. Dus zelfs als mensen onder geestelijke druk stonden, konden ze de strategieën die ze hadden geleerd toepassen via neurofeedback.

De onderzoekers gingen nog een stap verder en testten of deze amygdala-veranderingen zouden leiden tot een betere beheersing van emoties. In een gedragstest die meet hoe goed mensen emoties op gezichten konden categoriseren terwijl ze werden afgeleid door inconsistente emotionele woorden, waren soldaten in de neurofeedbackgroep met amygdala beter in staat om te voorkomen dat de afleiding hun prestaties verstoorde.

Aan de hand van enkele aanvullende vragenlijsten kwamen de onderzoekers er ook achter dat soldaten na amygdala neurofeedback hun eigen emoties effectiever konden identificeren en beschrijven. Meer in het bijzonder toonden ze, vergeleken met de controlegroep, grotere reducties in scores gerelateerd aan een eigenschap die bekend staat als alexithymia, wat verwijst naar een moeilijkheid in het begrijpen van onze persoonlijke emotionele toestanden.

Tijdens de neurofeedback training in het militaire kamp, ​​gebruikten de onderzoekers een brain-monitoring methode die bekend staat als elektro-encefalografie, voornamelijk omdat de apparatuur mobiel en praktisch is. Deze methode kon echter alleen een indirecte elektrische vingerafdruk voor de amygdala detecteren in plaats van een betrouwbaar en direct signaal afkomstig van de amygdala zelf. Hoewel eerdere gegevens wijzen op een goede link tussen deze elektrische vingerafdruk en meer ruimtelijk nauwkeurige hersenscans, wilden de onderzoekers bevestigen dat hun neurofeedback gericht was op de beoogde hersengebieden.

Om die reden brachten de onderzoekers in een belangrijke eindtoets 30 van de amygdala neurofeedback-soldaten en 30 van de controlegroep soldaten terug naar een academisch laboratorium een ​​maand nadat de trainingssessies waren afgelopen. De soldaten betraden een functionele magnetische hersenscanner – een nauwkeurigere methode om te beoordelen waar de hersenactiviteit vandaan komt – en liepen door een ander neurofeedback-protocol. Zoals verwacht, waren de soldaten die in hun militaire kamp amygdala-neurofeedbacktraining hadden ondergaan, beter in staat om hun amygdala-activiteit te verminderen dan soldaten in de controlegroep.

Met deze laatste hersen afbeeldings proef konden de onderzoekers de interacties tussen de prefrontale cortex en de amygdala testen. De onderzoekers vonden een sterkere connectiviteit tussen deze twee gebieden van de hersenen tussen de soldaten die getraind waren met amygdala neurofeedback in vergelijking met de soldaten in de controlegroep.

Dus deze follow-up hersenscan, een hele maand na de neurofeedback training, suggereerde dat het succes van het programma mogelijk gebaseerd was op het versterken van het circuit tussen de prefrontale cortex en amygdala. Maar misschien nog belangrijker, het benadrukte ook dat de trainingsvoordelen op zijn minst enkele weken duurden. Er is één ding over neurofeedback dat ons zou moeten opwinden, het is het vermogen om de kern hersenstelsels die aan stress en angst ten grondslag liggen te beïnvloeden zonder daarbij mensen noodzakelijkerwijs bloot te stellen aan hun gevreesde angsten. Veel bestaande gedrags- en psychologische behandelingen voor deze problemen vereisen dat mensen specifieke angsten opnieuw beleven, wat uiteraard een pijnlijk en moeilijk proces kan zijn.

Hoewel het nog steeds vroeg in de wereld met neurofeedback is, blijft het onderzoek zich uitbreiden en verrassen ons. Naarmate de technologie voor beeldvorming van de hersenen praktischer, preciezer en meer algemeen beschikbaar wordt, zouden we allemaal de mogelijkheid kunnen hebben om het te gebruiken om ons vermogen om met stress om te gaan te verbeteren. Een van de grootste uitdagingen voor ons emotionele welzijn is onze neiging om impulsief te overdrijven wanneer we een nieuwe uitdaging tegenkomen. Hoewel we nog geen betrouwbare neurofeedbackhulpmiddelen voor thuisgebruik kunnen vinden om onze veerkracht en zelfbeheersing te verbeteren, zijn we aantoonbaar in die richting aan het gaan.

Tot die tijd is het onderzoek een goede herinnering aan hoe snel onze hersenen zich kunnen aanpassen aan nuttige feedback en oefening. Mogelijk kunnen we die kwaliteiten benutten door onze eigen feedbacksystemen te creëren die het meteen duidelijk maken wanneer we ons gedragen op een manier die we willen vermijden.

Als we vaak spijt hebben dat we boos zijn, kunnen we misschien een “alarmwoord” verzinnen met onze vrienden en partners die ze gebruiken om ons uit onze impulsieve emotionele cycli te halen.

Of misschien kunnen we, zoals vele grote atleten, rituelen en gewoonten oefenen die we associëren met het gevoel dat we gefocust en zelfverzekerd zijn, zodat we ze kunnen gebruiken wanneer we angstig of afgeleid worden. Bijgeloof kan vaak bizar en zelfs feitelijk absurd lijken, maar ze lijken ons ook te helpen.

Natuurlijk mogen we nooit het nut van ongemakkelijke emoties vergeten. Als we optimistisch zijn over angstgevoelens – als we accepteren dat het onze prestaties eerder helpt dan onze prestaties schaden door onze aandacht te richten op belangrijke doelen – vergroten we onze kans op succes. Een beetje psychologische druk kan cruciale gebeurtenissen in ons leven met het emotionele gewicht brengen dat ze verdienen, maar te veel kan ons verzwakken. In dit laatste geval kan neurofeedback onze redder worden.

MEER WETEN OVER NEUROTECHNOLOGIE OF WETENSCHAPPEN? Wellicht is de vakopleiding Hormoontherapie dan iets voor jou!

Ben je geïnteresseerd in dit soort artikelen? Volg ons dan ook op Facebook!