Het Endorfine-systeem is een zelfherstellend systeem dat stress, ziekten en trauma’s geneest. Op erkenning beluste psychiaters zouden met de theorie van de chemische onbalans een hogere plek willen verwerven in de medische hiërarchie. In onze westerse welvaartsmaatschappij (een stressvolle omgeving, gebrek aan beweging, fastfood en veel suiker) komt ons Endorfine-systeem behoorlijk onder druk te staan. Een slecht werkend endorfinesysteem is vaak de oorzaak van verschillende lichamelijk en psychische klachten.

WE ZIJN GEBOREN VOOR GELUK!

Ons Brein is ontworpen voor overleven en voortplanting en daarbij hoort kwaliteit van leven, die kwaliteit van leven voelen we door beloning. Zo’n 500 miljoen jaar geleden is ons reptielen brein ontstaan, het oerbrein dat belangrijk is voor het voortbestaan van ons soort. Het zorgt voor het automatisch (instinctief) regelen van onze ademhaling, voedsel vertering en voortplanting. We hebben er eigenlijk niet zoveel invloed op. Je hebt met logisch denken geen invloed op dit stuk brein om aan te sturen. Daarom is het zo moeilijk om van verslavingen af te komen, verslavingen die ons uiteindelijk een stukje rust bieden. Als de druk erg groot is in ons leven, dan vallen we dus terug op ons oerbrein. Puur voor overleven! Bovenop dit reptielen brein is door omgevingsfactoren een z.g. zoogdieren-brein ontwikkeld, Het limbisch systeem. Wat zorgde voor emoties, motivatie, sociaal gedrag en we tasten met dit brein ook bedoelingen af van andere mensen, het laat ons communiceren, het is vooral gericht op lichaamstaal. Het zorgt voor sociale betrokkenheid en gehechtheid. En labelt eerdere ervaringen op als veilig of onveilig. Bij een onveilige jeugd of slechte ervaringen in het leven staat het ingesteld op gevaar en bij een veilige jeugd of verder veilig leven op neutraal.

TROOSTVOEDING

Het veel eten of zich tegoed doen aan junkfood of troostvoeding, gebeurt onder meer (onbewust) vanwege het rustgevende effect hiervan. Beide groepen voedingsmiddelen hebben een abnormaal endorfine stimulerend effect. Troostvoeding: exorfinen (gluten, zuivel, soja, spinazie) en geraffineerde suikers, met andere woorden voeding die door de reguliere voedingsadviescentra als ‘normaal’ of ‘gezond’ wordt gezien. Junkfood: voeding met een lage nutritionele waarde, hoog gehalte aan vetten, geraffineerde suikers, zout, calorieën én exorfinen. Het is meestal een uitgekiende combinatie van ingrediënten die het ‘endorfine-effect’ en de ‘smaakverslaving’ veroorzaken. Zo zijn meer dan 80% van de klanten van hamburgerketens habitués die gemiddeld 3 à 5 keer per week deze zaken frequenteren. In de eerste fase heeft troostvoeding een rustgevend effect (bv. zuivelproducten). Dit effect wordt veroorzaakt doordat exorfinen en suikers noradrenaline afremmen. Men drinkt een glas melk of eet kaas, endorfine neemt toe, noradrenaline daalt en dit veroorzaakt dan het rustgevende effect. In de tweede fase veroorzaakt troostvoeding stress. De werking van endorfine neemt af. Dit effect wordt veroorzaakt doordat troostvoeding ervoor zorgt dat het aantal endorfinereceptoren vermindert. Het gevolg is endorfine-resistentie. Bij herhaalde blootstelling aan exorfinen en geraffineerde suikers neemt de afgifte van noradrenaline toe, dit activeert de HPA-as via de afgifte van CRH. (het eerste stresshormoon) Het lichaam ervaart dit als (biologische) stress. Voeding en vermoeidheid: In de derde fase neemt ook de werking van dynorfine af, een stof met een NMDA-remmende werking. NMDA (N-methyl-D-asparaginezuur) is de stof die de typische ontwenningsverschijnselen veroorzaakt als men stopt met bijvoorbeeld suiker (sugar blues), exorfinen, alcohol, drugs en psychostimulantia zoals Rilatine en dextro-amfetamine. Het is samen met cortisol en dopamine een van de meest neurotoxische stoffen die het lichaam zelf kan produceren. NMDA is ook mede verantwoordelijk voor het ontstaan van ADHD.

We beschikken over een stress en ontspanningssysteem en een beloning en anti-beloningssysteem en deze twee systemen houden elkaar min of meer in evenwicht. Bij ervaringen van early life stress of slechte ervaringen staan deze systemen op ‘er dreigt gevaar!’ Je ervaart dus altijd een soort van angst.

Puur om te kunnen overleven!

WAPEN VOOR ONS BESTAAN!

Maar gelukkig ontwikkelde de mens onder druk van externe factoren om te overleven de hersenschors. Dit machtige orgaan maakt het intelligente denken mogelijk. Het maakt mogelijk dat we communiceren via taal. Een belangrijk deel de z.g. prefontale cortex is zelfs in staat om als manager op te treden voor ons functioneren. Het probeert dwang uit te voeren op het uiten van onze emoties.

Maar helaas, dit is een zwak deel van onze hersenen want zowel het reptielen brein als het zoogdieren brein zijn krachtiger en doen we dingen die we achteraf betreuren. Vaak denken we niet na en moeten we onze drie breinen in evenwicht zien te brengen. In hoeverre dit lukt is afhankelijk van onze ontwikkeling. Dit deel van de hersenen is erg gevoelig voor stress en laat zich bij de minste of geringste overmeesteren door het reptielen- of zoogdieren brein.

De Neocortex heeft weinig ‘bedrading’ en is daarom minder krachtig in ons brein. Dit is een theorie van Paul Maclean, 1992, beschreven in de The Triune Brain in Evolution.

Ons hedendaags leven…

Ons hedendaags leven is gericht op genot, snelle bevrediging. hectisch, chaotisch en snel. Ego en individualiteit hebben voorrang op maatschappelijke behoeften. Ons geluk hangt af van snel scoren, dit geeft ons dopamine punten. Sociale media, fast food, suikers en andere verslavingen hebben hier invloed op. We hebben een onstilbaar verlangen naar genot en impulsen, gevoed door onze consumptie maatschappij. Relaties zijn snel over, ons werk geeft geen bevrediging en zoeken dan naar iets anders, er ontstaat polarisatie en maatschappelijke onvrede, met als gevolg fysieke en mentale verstoringen.

Het endorfine systeem is het systeem dat alle prikkels kan ondersteunen en regelt, maar als dit overbelast raakt ben je niet meer in staat om genot te ervaren.

HORMONALE VERSTORINGEN

Hormonale verstoringen zijn een gevolg van een overbelast endorfine systeem.

De stoffen endorfine, wat staat voor feel good. Serotonine, wat staat voor geluk, vrolijkheid en verbinding en sexualiteit. Oxytocine, wat staat voor veiligheid en hechting. Dopamine, wat staat voor sociaal bewogen zijn, focus en daadkracht. Al deze feel-good stoffen zitten bovenaan ons regel systeem.

Denk aan een champagne toren waarbij we de bovenste glazen vullen en langzaam overstromen naar de onderstaande lagen. Als je dus overtroomt van alle feel-good stoffen worden alle glazen gelijkmatig eronder gevuld. Je persoonlijkheid is dan krachtig, je kunt doelen stellen die je wilt bereiken, kortom je mentale en lichamelijke functies zijn op orde. En heb je een happy en vrolijk leven.

We moeten kunnen omgaan met stress, pijn en angstgevoelens. We moeten kwalitatief een goede slaap hebben, zodat we kunnen herstellen en ontspannen. We moeten zorgen dat onze energie en bloedsuiker spiegels stabiel blijven. We moeten zorgen voor energiebesparing met als doel overleven, als we ziek worden. We moeten ons immuunsysteem optimaal houden tegen allergiën en voedselintoleranties. We moeten nieuwe hersencellen kunnen aanmaken door middel van sporten en beweging.

Wat is nou eigenlijk stress?

Eigenlijk is elke reactie van het lichaam heel even stress. Het symphatische zenuwstelsel wat verantwoordelijk is voor alle processen te stimuleren die met lichamelijke activiteit te maken hebben (bijvoorbeeld sporten en noodsituaties) geeft een signaal om adrenaline aan te maken, waardoor het hart sneller gaat kloppen, pupillen vergroten, afname van de speekselproductie, de longen verwijden, waardoor per ademhaling meer lucht binnenkomt. Het zorgt voor afname van de maag- en darm contracties, het stimuleert de lever van de omzetting van glycogeen naar glucose, de nieren worden geremd van de urineproductie, de spieren van de blaas worden ontspannen waardoor urine uitscheiding geremd wordt. En de bijnier wordt geactiveerd om adrenaline en noradrenaline aan te maken. De bijnier gaat vervolgens Cortisol aanmaken, zodat adrenaline weer naar beneden kan.

Dit proces is nodig om te overleven, als we in de oertijd moesten wegrennen voor een tijger was er  even geen tijd om te plassen, ons voort te planten of te eten. Was de tijger weer verdwenen dan zorgde het parasympathische zenuwstelsel, wat een tijdje onderdrukt werd door het sympathische zenuwstelsel,  dat er weer rust in de tent kwam.

ONTLADEN

Voor het dalen van de adrenaline en het cortisol is het endorfinesysteem ernstig van belang! We moeten ons namelijk actief ontladen na een stress reactie. Alleen dat doen we als mens niet meer, het is maatschappelijk niet geaccepteert als we in woede uitbarsten, huilen, gillen of schreeuwen. We worden dan onrustig, krijgen restjes Legs, doen druk of barsten van de nerveusiteit. We grijpen dan maar al te vaak naar passieve ontladingen, zoals alcohol, fastfood, drugs en sigaretten. Ook vinden we het heel normaal dat we Antidepressiva slikken, maar in feite onderdrukken we zo de zo nodige ontlading. Hiermee komt ons endorfine systeem zwaar onder druk te staan. Dus ook de ervaring en gevoel van geluk.

VERSLETEN HANDREM

Vergelijk het endorfinesysteem met de handrem op een fiets. De handrem heb je nodig op het moment dat je moet stoppen. Dit kan zijn omdat je moet wachten op een rood stoplicht of omdat er tegenliggers aankomen. Het zorgt er in ieder geval voor dat je jezelf kan behoeden voor nare ongelukken die kunnen gebeuren op de weg. De rem is dus van levensbelang. Het belang van de handrem op de fiets kan worden vergeleken met het belang van het endorfinesysteem in jouw lichaam. Zolang jij jouw handrem goed onderhoudt en het zorgvuldig gebruikt waarvoor het bedoeld is, kan je lang gebruik maken van jouw fiets.

Stel dat jij echter continu de handrem indrukt terwijl je aan het fietsen bent, gebeuren er twee belangrijke dingen: ten eerste ga je langzamer fietsen, omdat het heel zwaar voor je is om vooruit te komen. Het kost je dus veel (meer) energie om van de ene plek naar de andere plek te komen. Ten tweede heeft dit het gevolg dat de handrem langzamerhand slijt. Als je het continu gebruikt, leidt dit ertoe dat de rem gaat slijten en dus ook minder goed zal gaan werken als je hem de volgende keer nodig hebt. Kortom, het correct gebruiken van een goed werkende rem is dus van groot belang! Want net zoals in het leven moet je continue reageren op impulsen vanuit de omgeving. Dit betekent dat als er plotseling een auto aankomt, of het stoplicht op rood springt, je MOET remmen anders is de kans groot dat er nare ongelukken gebeuren. Als jij dus gaat fietsen met een fiets waarvan de rem volledig versleten is, is de kans groot dat dit niet goed afloopt. Zo werkt het ook met het endorfinesysteem; dit is de rem van jouw lichaam! Een correct en goed werkend endorfinesysteem is van even groot belang voor een gezond, gelukkig en energiek leven. Helaas is het tegenwoordig zo dat ons endorfinesysteem te intensief gebruikt wordt en vaak ‘versleten’ is.

Meer lezen over het endorfinesysteem en over eventuele genetische belasting en hoe we dit kunnen beïnvloeden?

Download dan ons e-book; http://www.hormooncommunity.nl